Wykonane z szlachetnych blach, to najbardziej szczelne, bardzo lekkie pokrycie dachowe, dodatkowo gwarantuje trwałość i szybki montaż

W historii tak też było zawsze – pokrycie dachu elementami z profilowanej blachy mają stare kościoły, pałace, zamki i bogate rezydencje. Często też profilowanymi elementami z blach pokrywano tylko wyeksponowane, oddzielne fragmenty dachu jak na przykład gzymsy, wieżyczki czy lukarny.

W zależności od charakteru i wielkości dachu na pokrycie stosuje się odpowiednio formowane pasy lub kształtki w różnych formach i wielkościach. Od krótkiego czasu próbuje się też wprowadzić jako alternatywny materiał pokryciowy tłoczone w blasze miedzianej dachówki, pojedyncze lub całe ich moduły i panele.

Na pewno zaletą pokrycia dachowego z blach szlachetnych (np. tytan-cynk, miedź) jest jego trwałość, szczelność i niewielki ciężar. Niepodważalną korzyścią pokrycia z miedzi jest to, że przez cały okres jego użytkowania, tj. bagatela około 300 lat, nie wymaga ono żadnej konserwacji. W tym sensie pozorną wadą jest jego dość wysoka cena ale tylko w momencie zastosowania – inwestycji.

Pasy pokryciowe są najpopularniejszymi elementami stosowanymi do pokrywania dużych powierzchni dachów

Ich najczęściej powtarzaną cyklicznie szerokość narzuca zazwyczaj architekt ale limituje też technologia produkcji taśm i blach i kształtuje się ona najczęściej pomiędzy 300 a 600 mm. Przekraczanie szerokości 600 mm jest niewskazane. Nowe technologie przygotowania pasów do krycia, przy pomocy specjalnych automatycznych profilarek, umożliwiają profilowanie tychże pasów bezpośrednio na budowie w długościach montażowych ograniczonych jedynie wydłużeniem liniowym.

Wszak współczynnik rozszerzalności liniowej 10 metrowego odcinka miedzi przy różnicy temperatur od –20 do 80C wynosi 22,8 mm. Dlatego też długość pojedynczego pasa pokryciowego nie powinna przekraczać 9 m lub jego wykonanie a szczególnie zamontowanie powinno ten fakt uwzględniać. Chodzi przede wszystkim o to by wszelkie połączenia poprzeczne miały odpowiednią “głębokość” i odpowiedni zakład a sam pas pokryciowy zamontowany był tak by jego wydłużenie było możliwe. W innym wypadku szybko może nastąpić uszkodzenie mocowania lub uszkodzenie struktury pasa pokryciowego.

Nowa generacja automatycznych lub półautomatycznych urządzeń profilujących pasy pokryciowe umożliwia dodatkowo profilowanie po krzywej, najczęściej o promieniu r  2500 mm . Stwarza to dodatkowe możliwości szczelnego i bardzo estetycznego krycia powierzchni obłych lub wklęsłych. Płaty pokryciowe są najczęściej i to zarówno na połączeniach wzdłużnych jak i na połączeniach poprzecznych łączone są na tzw. rąbek. Połączenie na rąbek może występować w wielu wersjach : jako rąbek stojący lub leżący, jako rąbek pojedynczy lub podwójny. Połączenia wzdłużne wykonujemy jednak zawsze na rąbek stojący natomiast połączenie poprzeczne na rąbek leżący. Zamknięty rąbek stojący i to zarówno pojedynczy jak i podwójny powinien mieć minimalną wysokość 25 mm.

Płaty pokryciowe tzw. szary, występują również w tzw. kryciu na listwie. Ten rodzaj pokrycia znany jest przede wszystkim we Francji i Belgii i różni się od tradycyjnego krycia na rąbek tym że wzdłużne krawędzie płatów zawijane są na dodatkowo do połaci dachowej przybijanej listwie.

Płaty pokryciowe nie posiadają bezpośredniego mocowania do połaci dachowej. Elementem mocującym płat pokryciowy jest żabka mocująca. Żabki mocujące stosuje się zarówno na rąbku stojącym jak i leżącym, na rąbku wzdłużnym i poprzecznym. Ich wymiar zależny jest od tego jaki wysoki mamy rąbek i czy jest on pojedynczy czy podwójny. Odległość pomiędzy poszczególnymi żabkami na rąbku poprzecznym , leżącym nie może być większa jak 30 cm natomiast na rąbku wzdłużnym nie powinna być większa jak 50 cm.

Takie rozmieszczenie żabek mocujących gwarantuje pewne i sztywne umocowanie płatów pokryciowych do podkładu. Rozmieszczenie żabek mocujących jest jednak uwarunkowane przede wszystkim rozmiarami płata pokryciowego i grubością materiału z jakiego pokrycie jest wykonywane. Żabki mocujemy do podkładu tylko gwoździami miedzianymi lub nierdzewnymi, po 2 gwoździe na jedną żabkę.

Pokrycie dachowe

Pokrycie dachowe wykonane z płatów pokryciowych, mocowane jest najczęściej na pełnym deskowaniu połaci dachowej stanowiącym tzw. podkład. Do deskowania należy użyć desek z drewna iglastego lub sklejki z drewna iglastego a jeśli są one impregnowane środkami grzybobójczymi, owadobójczymi czy ogniochronnymi to nie mogą środki te działać agresywnie na materiał pokryciowy.

Zaleca się by grubość desek do deskowania wynosiła co najmniej 25 mm a sklejki co najmniej 18 mm. Pomiędzy deskowaniem a pokryciem wskazane jest zastosowanie tzw. warstwy oddzielającej. Poprawia ona właściwości dylatacyjne i izolacyjne: eliminuje przynajmniej częściowo hałas powstający przy opadach gradu, z silnego deszczu i wiatru. Zabezpiecza również blachę przed korozją między metaliczną mogącą powstać np. między główkami stalowych gwoździ mocujących deskowanie a pokryciem.

Warstwa oddzielająca może być wykonana z włókniny lub folii, najlepiej paro przepuszczalnej wzmacnianej włóknem lub specjalnej siatki z tworzywa sztucznego o gęstym niejednorodnym splocie dającym grubość od 2 do 12 mm. Raczej wystrzegajmy się papy ze związkami bitumów. Według niektórych specjalistów, choć zdania tu są podzielone, kontakt miedzi z bitumami może spowodować tzw. korozję bitumiczną miedzi, która znacznie skrócić może żywotność pokrycia wykonanego z miedzi .

Warstwę oddzielającą należy stosować bezwzględnie na tych fragmentach pokryć które leżą bezpośrednio na powierzchniach betonowych, murach, ścianach i deskowaniu z desek drewna liściastego. Bardzo istotną sprawą o której należy pamiętać jest dobra wentylacja dachu – jej skuteczność też ma wpływ na trwałość pokrycia dachowego, nawet jeśli jest ono wykonane z blachy miedzianej.

 

Elementy mało formatowe

Przytoczone wyżej zasady przygotowania podkładu pod krycie z blach szlachetnych mają w całości swe zastosowanie również przy stosowaniu innych elementów pokryciowych wykonanych z tychże blach : różnego rodzaju kształtek, formatek czy paneli dachówkowych. I choć zasadniczo inne jest mocowanie tych elementów, należy zadbać o to by podłoże pod takie pokrycie było naprawdę starannie przygotowane.

Do krycia mniejszych powierzchni połaci dachowych a szczególnie wieżyczek, hełmów i kopuł oraz do pokrywania fragmentów elewacji czy obijania boków konstrukcji dachowej stosuje się często prostokątne lub kwadratowe płytki układane w tzw. karo lub krycie schodkowe. Odpowiednio wykonana płytka posiada tak zagięte krawędzie by po jej prawidłowym położeniu i umocowaniu oczywiście gwoździami miedzianymi, nawet na wklęsłych i wyoblonych powierzchniach uzyskać pokrycie szczelne i skuteczne.

 

Rybia łuska

Mocno wyoblone powierzchnie pokrywa się często tzw. rybią łuską. Jest to szczególny rodzaj formatki, w dawniejszych czasach wykonywanej ręcznie – ręcznie wycinanej i ręcznie wyklepywanej.

Wyklepane były nie tylko garby zapewniające jej dobrą szczelność ale często także jakieś drobne symbole ozdobne jak na przykład zarys lilijki . Zarówno garby uszczelniające jak i zarys ornamentu, powodują dodatkowe usztywnienie takiego elementu i jego lepsze przyleganie do podkładu.

W chwili obecnej o ręcznym przygotowywaniu takich elementów raczej nie ma mowy. Są one produkowane maszynowo ale najczęściej tak by stwarzały pozory niedopracowania, prymitywności i niedokładności. Takie elementy są też najczęściej poszukiwane i stosowane przy rekonstrukcji i odnawianiu zabytków. Mocowanie rybiej łuski do podkładu odbywa się za pomocą gwoździ poprzez wcześniej przygotowane otwory pomocnicze.

Dachówka oraz panel dachówki

Na współczesnych dachach zaczynają się pojawiać panele dachówki i to zarówno w formie pojedynczych elementów jak też w formie modułów i paneli. Jest to na pewno pokrycie lekkie i trwałe. Ale nie tak szczelne jak np. płaty pokryciowe. Walory estetyczne takiego pokrycia są jednak bardzo wysokie.

Dachówkę z blachy i panele dachówki blaszanej układa się najczęściej na niskich łatach grubości 25-30 mm mocowanych do tradycyjnych kontr łat. Podkład stanowi oczywiście deskowana w pełni połać dachowa a dla bezpieczeństwa dobrze jest deskowanie pokryć warstwą oddzielającą na przykład z paro przepuszczalnej, wzmacnianej folii dachowej. Mocowanie takich elementów następuje poprzez przybijanie ich gwoździami bezpośrednio do tychże łat . Każdy następny element przykrywa rzecz jasna miejsce mocowania elementu poprzedniego.

 

W związku z tym iż dachówka i panele dachówkowe nie mają na całej swej powierzchni podparcia, chodzenie po takim dachu jest prawie niemożliwe. Istotnym więc jest by zadbać o zamocowanie odpowiednio gęsto tzw. haków bezpieczeństwa w które w razie konieczności wykonania jakichkolwiek prac naprawczych w każdej chwili wczepić można drabinę dekarską czy zawiesić można pomost dekarski.

Przeczytaj poradnik: Jak zaginać na rąbek stojący? Łączenia na rąbek stojący blach!