Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące są kanałami odprowadzającymi wodę, opartymi na uchwytach podtrzymujących.
Nazewnictwo poszczególnych elementów rynny wiszących podano na rysunkach 2.7 i 2.8
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 1 Rynna wisząca - widok z przodu](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Rynna-wiszaca-widok-z-przodu.jpg)
Rys. 2.7. Rynna wisząca – widok z przodu
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 2 Rynna wisząca - przekrój poprzeczny](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Rynna-wiszaca-przekroj-poprzeczny.jpg)
Rys. 2.8. Rynna wisząca – przekrój poprzeczny
Typy. Różne typy rynien wiszących w zależności od kształtu ich przekroju poprzecznego pokazano na rys. 2.9
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 3 Rynny wiszące: a) półokrągła, b) kwadratowa, c) prostokątna, d) profilowana](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Rynny-wiszace-typy.jpg)
Rys. 2.9. Rynny wiszące: a) półokrągła, b) kwadratowa, c) prostokątna, d) profilowana
Wszystkie profile mogą być wykonane z pasem okapowym (rys. 2.10a) lub bez niego (rys. 2.10b). Rynna wisząca bez pasa okapowego musi być mocowana do okapu za pośrednictwem fartucha. Fartuch może być zakończony zagięciem.
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 4 Rynna wisząca: a) bez fartucha, b) z fartuchem](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Rynna-wiszaca-bez-fartucha-z-fartuchem.jpg)
Rys. 2.10. Rynna wisząca: a) bez fartucha, b) z fartuchem
Wymiary rynien wiszących podano w tabeli 2.2.
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 5 Wymiary rynien wiszących](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Tabela-Wymiary-rynien-wiszacych.jpg)
Tabela 2.2. Wymiary rynien wiszących
Rynny są produkowane w odcinkach długości 2÷5 m.
Minimalny spadek wynosi 2 mm/m.
Wysokość rynny od strony dachu przekracza co najmniej o 8 ÷10 mm poziom jej przedniej krawędzi, tak by w razie przelewania się woda została odprowadzona na zewnątrz budynku.
Łączenie
Odcinki i rynien łączy się metodą lutowania lub specjalny klejem do rynien. Maksymalna długość bez szwu lub cięcia dylatacyjnego wynosi 15 m, pod warunkiem, że oba denka są swobodne oraz że oś rynny jest prostoliniowa. Dylatacja może być wykonana według jednej z trzech zasad:
- w górnym punkcie, z cięciem dylatacyjnym i nakładką stykową; system ten wymaga montażu dwóch rur spustowych, ponieważ ma miejsce przerwanie potoku wody (rys. 2.11);
- w dolnym punkcie, dylatacja w koszu zlewowym;
- szczelina dylatacyjna jest złożona z dwóch pasów blachy miedzianej i jednego pasa z gumy syntetycznej.
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 6 Przekrój przez szczelinę dylatacyjną rynny wiszącej](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Przekroj-przez-szczeline-dylatacyjna-rynny.jpg)
Rys. 2.11. Przekrój przez szczelinę dylatacyjną rynny wiszącej
Uchwyty do rynien. Rynny są podtrzymywane przez uchwyty mocowane do deski brzegowej lub do krokwi. Uchwyty wykonane są z miedzi (wytrzymałość na zniszczenie 240÷300 (N/m2) lub ze stali owiniętej miedzią. Maksymalny rozstaw uchwytów — 45 cm; w miarę możliwości powinien wynosić 33 cm.
Rynny mocowane do okapu bez uchwytów. Montując rynny bez fartucha pas okapowy układa się pod materiałem przykrycia. Pas jest mocowany do podkładu za pomocą żabek. Dolna krawędź jest usztywniona zagięciem 15 mm (patrz rys. 2.10).
Rynny stojące
Wiadomości ogólne
Rynny stojące są kanałami odprowadzającymi wodę, umieszczonymi na gzymsach.
Nazewnictwo poszczególnych elementów podkładu i obudowy rynny stojącej podano na rys. 2.12.
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 7 Podkład i obudowa rynny stojącej (terminologia)](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Podklad-i-obudowa-rynny-stojace.jpg)
Rys. 2.12. Podkład i obudowa rynny stojącej (terminologia)
Konstrukcja. Podkład rynien stojących jest wykonany z drewna lub ewentualnie z betonu. Konstrukcją rynny i jej połączenie z rurą spustową pokazano na rys. 2. 13. Konstrukcję koryta obrobionego blachą miedzianą pokazano na rys. 2. 14. Przed obrobieniem blachą koryto wykłada się papą.
Wymiary
Długość. Rynny stojące mogą być wykonane z pasów o długości do 6 m. Długość maksymalna bez szczeliny dylatacyjnej wynosi 13 m, pod warunkiem że krańce są wolne (nie utrudniają dylatacji) i że trasowanie jest linią bez załamań.
Grubość arkuszy blachy na ogól wynosi 0,6 mm. Do wykonania elementów poddanych poważnym obciążeniom (lub których rozwinięcie jest znaczne) stosuje się blachę grubości 0,8 mm.
Wysokość rynny stojącej od strony dachu musi zawsze przekraczać co najmniej o 60 mm poziom rąbka od strony zewnętrznej. Ta różnica poziomów jest nazwana wysokością przelewową. W przypadku rynien wbudowanych (koryt) wprowadza się specjalną część zwaną „przelewem” (patrz rys. 2.14).
Spadek. Niezbędny jest spadek wynoszący co najmniej 0,5 mm/m. Większy spadek zapewni lepsze samooczyszczanie się rynny.
Łączenie
Łączenie arkuszy przez lutowanie szwów w celu zapewnienia szczelności wykonuje się zgodnie z zasadami podanymi w p. 1.2. Ze względu na ułatwienie lutowania, które musi być starannie wykonane, szerokość rynny musi być odpowiednio duża w stosunku do jej głębokości.
Połączenie z dachem. Rynnę z pokryciem dachu blachą miedzianą łączy się na rąbek leżący bezpośrednio lub za pośrednictwem fartucha.
W przypadku połączenia z pokryciem niemetalowym stosuje się fartuch z miedzi, w którym przewiduje się przelew dostatecznej wysokości wykonany z materiałów pokrycia.
Jeżeli szerokość dna gzymsu jest większa niż 400 mm, to konieczne jest zamocowanie każdego elementu rynny stojącej na szwie poprzecznym za pomocą żabki przesuwnej (patrz rys. 1.1).
Kosze
Kosz jest kanałom odprowadzającym wodę, utworzonym z przecięcia dwóch połaci dachowych, które tworzą kąt wklęsły.
Typy. Gdy dwie połacie dachowe tworzące kosz mają upadek większy od 25%, stosuje się kosz zwykły. Jeżeli różnica spadków tych połaci jest większa od 20°, to należy przy lutować w koszu łamacz strumienia wody. Kosz w kształcie rynny może być stosowany wtedy, gdy spadki połaci są mniejsze od 25%. Typy koszy przedstawiono na rysunkach 2.15-2.18.
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 9 Kosz dachu krytego metalem](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Kosz-dachu-krytego-metalem.jpg)
Rys. 2.15. Kosz dachu krytego metalem
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 10 Kosz dachu krytego metalem](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Kosz-dachu-krytego-niemetalem-1.jpg)
Rys. 2.16. Kosz dachu krytego metalem
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 11 Kosz z łamaczem strumienia wody](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Kosz-z-lamaczem-strumienia-wody.jpg)
Rys. 2.17. Kosz z łamaczem strumienia wody
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 12 Inne profile kosza](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Inne-profile-kosza.jpg)
Rys. 2.18. Inne profile kosza
Mocowanie. Kosze są mocowane do podkładu za pomocą żabek mocujących w liczbie co najmniej 2 żabek na metr.
Wymiary kosza ustala się w zależności od powierzchni i spadku połaci dachowych oraz spadku kosza. W rzucie poziomym szerokość kosza normalnego musi być większa od 600 mm. W wypadku kosza w kształcie rynny szerokość minimalna (między płaszczyznami pionowymi) wynosi 250 mm, a głębokość co najmniej 120 mm.
Łączenie. Zależnie od spadku elementy tworzące kosz mogą być łączone na rąbki lub przez lutowanie. Gdy spadek jest mniejszy od 25%, to elementy lutuje się; ich długość wynosi najwyżej 15 m. Jeżeli spadek jest większy od 25%, elementy są łączone na rąbek podwójny. Długość nakładki musi być większa lub równa 60 mm w rzucie pionowym.
Krawędzie dachu
Krawędzie dachu są utworzone przez elementy wykończeniowe wykonane z blach.
Typy. Boczne krawędzie dachu mogą być swobodne lub oporowe. Krawędzie swobodne mogą być zakończone deską brzegową (rys. 2.19), lecz nie muszą (rys. 2.20).
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 13 Swobodne krawędzie boczne dachu z deską brzegową](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/krawedzie-boczne-dachu-z-deska-brzegowa.jpg)
Rys. 2.19. Swobodne krawędzie boczne dachu z deską brzegową
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 14 Swobodne krawędzie boczne dachu bez deski brzegowej](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/krawedzie-boczne-dachu-bez-deski-brzegowej.jpg)
Rys. 2.20. Swobodne krawędzie boczne dachu bez deski brzegowej
Elementy wykończenia obrzeża muru są wyniesione na wysokość 100 mm i mocowane łapkami. Obróbka wierzchu pokrywa całość na szerokości max. 50 mm. Jest mocowana klamrami do rowka wypełnionego zaprawą cementową lub mastyksem. Pas obróbki jest układany stopniowo, zgodnie ze spoinami muru. Nakładka jednych elementów na drugie wynosi 50 mm.
Wykonanie. Krawędzie dachu w miejscach dylatacji można wykonać zgodnie z rys. 2.21.
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 15 Przekroje przez dylatacje: a), b) różne rozwiązania](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Przekroje-przez-dylatacje.jpg)
Rys. 2.21. Przekroje przez dylatacje: a), b) różne rozwiązania
Wymiary. Grubość blachy stosowanej do obróbki krawędzi wynosi 0,6 lub 0,8 mm, zależnie od wymiarów. Żabki mocujące są tej samej grubości, co blacha do obróbki krawędzi. Rozstaw żabek wynosi co najmniej 2 sztuki na metr.
Wysokość krawędzi dachu może być zmienna, od 35 do 55 mm, zależnie od spadku i użytych materiałów. Przykład przykrycia ściany żelbetowej pokazano na rys. 2.22.
![Rynny wiszące, rynny dachowe, rynny stojące - rodzaje rynny [terminologia] 16 Przykład przykrycia muru](https://protec.pl/wp-content/uploads/2018/06/Przyklad-przykrycia-muru.jpg)
Rys. 2.22. Przykład przykrycia muru